‘Thinking out of the box’ was een tijdje een uitdrukking dat zoiets betekende als ‘buiten je referentiekaders denken’. Het werd veel gebruikt tijdens brainstormsessies als je iets vanuit een ander perspectief wilde bekijken of met frisse ideeën wilde komen. Terwijl ik bij elke nieuwe klus mijn referentiekader vergroot, denk ik niet alleen na over wat we niet in dozen opnemen, maar ook graag over wat er ‘in the box’ moet.
Zoals ik in een van mijn vorige columns schreef, zijn er in de afgelopen twee jaar veel nieuwe archieven en (aanvullingen op) collecties aan de afdeling Protestantse Erfgoedcollecties van de UBVU overgedragen.
Verder zijn in 2021 de depots opnieuw ingericht om zo te zorgen voor een verbeterde opslag van de diverse erfgoed- en kunstcollecties. En als je opnieuw gaat inrichten, komt er van alles aan het licht, waaronder ook waardevolle archiefstukken, druk- en beeldwerk, en die stukken moeten opgenomen, verwijderd of overgedragen worden.
In het depot waar ook een reeks vaandels van protestantse organisaties hangen (waaronder één van het Nederlandsch Werkliedenverbond Patrimonium, afd. Amsterdam uit 1876 en één van de Gereformeerde Vereeniging voor Drankbestrijding dat op 8 maart 1900 te Utrecht was opgericht en op de banier had laten borduren: ‘Ger.V.v.D. 1900-1930 “Zijt nuchteren en waakt”’), werden diverse stukken aangetroffen. Ten eerste kwam er een verhuisdoos met een reeks van ingelijste foto’s uit de collecties Grosheide tevoorschijn. Een paar maanden later trof ik een middelgrote doos met een scala aan stukken aan, waaronder drukwerk uit de ‘kollektie Coops’, een reeks van negen zwart-wit foto’s van jonge mannen, hoogstwaarschijnlijk genomen in het Natuur- en Scheikundig Laboratorium aan de De Lairessestraat, en een klein-formaat doosje met een reeks van 14 dia’s van ‘Veldwijk’, een van drie verenigingen die eind negentiende eeuw werden opgericht voor de ‘Christelijke verzorging van Krankzinnigen en Zenuwlijders’, waaronder ook één dia van de voorgevel van de Valeriuskliniek in Amsterdam.
Uit de reeks ingelijste foto’s zijn de doubletten verwijderd en zijn de lijsten opgeborgen voor gebruik tijdens tentoonstellingen in de erfgoedvitrine in het hoofdgebouw en elders op de VU-campus. Een aantal foto’s was het bewaren waard, waaronder een vrij bekende zwart-wit foto van de Vlaamse schrijver Karel van de Woestijne. Dit exemplaar was voorzien van een handgeschreven onderschrift van de schrijver gericht aan de uitgever en typograaf A.A.M. Stols d.d. 10 maart 1928. Het stuk is overgedragen aan het Literatuurmuseum.
De reeks zwart-wit foto’s, die vermoedelijk genomen zijn in de De Lairessestraat, en voorzien zijn van getypte onderschriften zoals ‘Aan het ontbijt’, ‘In queue voor de Mensa’ en ‘In het beloofde land. Wolletje model opgemaakt’ zijn toegevoegd aan de collectie ‘nog niet gescande foto’s’.
Uit de Kollektie Coops (de schrijfwijze neem ik over van de groenkleurige stempels die ik op het drukwerk aantrof) kwamen een reeks kinderboekjes tevoorschijn. Op een gekreukelde en gescheurde envelop was te lezen: ‘Afkomstig van diens zuster, mej. Coops, Zeist’. De boekjes die door Coops (en zijn zuster wellicht) waren ingekleurd zijn aan diens archief toegevoegd (archief nummer 297). Het overige deel van de reeks van kinderboekjes is bij wijze van aanvulling op de collectie overgedragen aan de Koninklijke Bibliotheek.
Het oranjekleurige doosje met doorzichtige deksel met dia’s van Veldwijk is overgedragen aan het Streekarchivariaat Noord-West Veluwe.
En zo heeft denken over wat er ‘in the box’ moet, mijn horizon weer behoorlijk verbreed!
Afgebeeld: Reproductie van foto van Karel van de Woestijne met onderschrift, 1928.
